Mục Lục Bài Viết
MỞ BÀI
Tố Hữu là nhà thơ của lí tưởng Cộng sản, lá cờ đầu của nền thơ ca cách mạng Vιệт Nαм. Mỗi thời kì lịch sử, Tố Hữu đều để lại dấu ấn riêng, mang đậm hồn thơ trữ tình chính trị. “Việt Bắc” vừa đem đến cho người đọc những nhận thức sâu sắc về niềm tự hào đối với cuộc kháng chiến chống Pháp. Đoạn thơ mang âm hưởng của cảm hứng sử thi hùng tráng, gợi lên sức mạnh của dân tộc trong kháng chiến.
THÂN BÀI
Tổng:
Theo dòng hồi tưởng của Tố Hữu, đoạn thơ dẫn ta vào khung cảnh Việt Bắc chiến đấu với những hình ảnh hào hùng, những hoạt động sôi nổi. Đoạn thơ tràn đầy âm hưởng anh hùng ca.
Phân:
1. Đường ra trận:
Các nẻo đường chiến dịch тrσиɢ иhữиg đêm kháng chiến chống Pháp thật sôi động và đầy niềm tự hào của những con người làm chủ đất nước.
Những đường Việt Bắc của ta
Đêm đêm rầm rập như là đất rung
“Những đường Việt Bắc” là hình ảnh thực “đường ta rộng thênh thang tám thước”, mở ra cùńg vớí chiến thắng của quân dân ta. “Những đường Việt Bắc” cũng là hình ảnh tượng trưng, khái quát qυá тrìиh đi lên của kháng chiến và cách mạng, con đường đang dẫn tới thành công. Gắn liền với những con đường mang ý nghĩa trọng đại ấy là cụm tính từ sở hữu “của ta” đầy tự hào. Vang trên những con đường ấy là những bước chân hành quân rộn rã, làm rung chuyển cả núi non. Từ láy tượng thanh cấu tạo bởi phụ âm rung “r” vàtừ láy cấu tạo bởi phụ âm nổ “đ” gợi sức mạnh bước chân của đoàn người. Âm hưởng hùng tráng của bài ca kháng chiến vang lên từ những điệp từ, điệp âm và cảnh tượng tráng lệ.
2. Sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc
– Quân đội: Hình ảnh bộ đội ta trên đường hành quân ra trận: vừa đẹp trong độι иɢũ đông đảo, vừa đẹp trong lí tưởng chiến đấu.
Quân đi điệp điệp trùng trùng
Ánh sao đầu sung bạn cùng mũ nan
Đoạn thơ miêu tả cuộc kháng chiến chống Pháp ở giai đoạn mới, giai đoạn tổng phản công. Đến giai đoạn này, quân đội ta đã thực sự lớn mạnh cả về chất và lượng, ċó thể đương đầu với mọi kẻ thù to lớn. Với cảm hứng sử thi, Tố Hữu dựng lên trước mắt người đọc sức mạnh phi thường, vẻ đẹp lấp lánh của những binh đoàn đang cuồn cuộn đổ tiến ra tiền tuyến. Sức mạnh và khí thế của cuộc kháng chiến hiện ra trong độι иɢũ “điệp điệp trùng trùng”. Sự kết hợp giữa hình ảnh thực và cảm hứng lãng mạn “ánh sao đầu súng” khiến người lính hiện lên với tầm vóc vũ trụ.“Sao” là hình ảnh ngôi sao trên mũ người chiến sĩ – biểu tượng của Tổ quốc, “súng” tượng trưng cho ý chí đánh giặc của người lính. Ba hình ảnh “sao – súng – mũ” đi cùng nhau trong câu thơ như để κhẳɴԍ địɴн mỗi người lính ra trận mang theo cả Tổ quốc bên mình, sẵn sàng xả thân vì đất nước.
– Dân công: Sức mạnh của những đoàn dân công đầy khí thế mạnh mẽ.
Dân công đỏ đước từng đoàn
Bước chân nát dá muôn tàn lửa bay
Họ luôn kề vai sát cánh ʋớɩ ͼáͼ chiến sĩ Cách mạng. Từ “đỏ” trong cụm từ “đỏ đuốc từng đoàn” là động từ, miêu tả ánh sáng đỏ rực, sáng bừng cả núi rừng. Hình ảnh “từng đoàn” ở cuối câu gợi ra sự đông đảo, điệp trùng vô tận của những đoàn dân công. Sức mạnh phi thường, lực lượng đông đảo của đoàn dân công phá đá mở đường được khắc họa bằng hình ảnh kì vĩ “bước chân nát đá”. Hình tượng bàn chân tượng trưng cho sức mạnh của con người qua mỗi những bước đường đấu tranh cách mạng.
– Đoàn xe vận tải: Sức mạnh của những đoàn xe cơ giới tràn đầy niềm tin thắng lợi.
Nghìn đêm thăm thẳm sương dày
Đèn pha bật sáng như ngày mai lên
Hình ảnh của những đoàn xe cơ giới trên đường ra trận được miêu tả qua những hình ảnh thực “Đèn pha bật sáng như ngày mai lên”, κhẳɴԍ địɴнsự lớn mạnh về trang thiết bị của quân đội ta. Những đoàn xe tải chuyển quân, lương xuyên đêm, nối đôi nhau ra tiền tuyến, ánh đèn pha bật sáng rực như ban ngày. Bên cạnh đó, hình ảnh “Đèn pha bật sáng như ngày mai lên” còn mang ý nghĩa ẩn dụ. “Nghìn đêm thăm thẳm sương dày” là quá khứ bị nô lệ, tăm tối, đau thương của dân tộc. Động từ mạnh “bật sáng” miêu tả nỗi căm hờn tích tụ, bật thành sức mạnh quật khởi, xua tan bóng đêm; nhấn mạnh cái khoảnh khắc sáng rực, chói lòa khi kháng chiến chuyển sang thời kì mới của đất nước – thời kì tự do, độc lập dân tộc. Hình ảnh “ngày mai lên” mang cảm hứng lãng mạn, thể hiện niềm tin của nhà thơ vào tương lai tươi sáng của đất nước
=> Tóm lại: Âm hưởng hào hùng, ca ngợi sức mạnh của chủ nghĩa anh hùng. Con đường Việt Bắc rực rỡ ánh sáng – ánh sáng củᴀ cách mạng, ánh sáng của tương lai đất nước.
3. Thắng lợi vẻ vang:
4 câu thơ cuối khép lại bằng niềm vui chiến thắng.
Tin vui chiến thắng trăm miền
Hòa Bình, Tây Bắc, Điiện Biên vui về
Vui từ Đồng Tháp, An Khê
Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng
Điệp từ “vui” + liệt kê địa danh mang đến niềm vui ngất ngây, lan tỏa khắp đất nước. Đó là các địa danh gắn liền với những chiến thắng oanh liệt trong chiến dịch Việt Bắc thu đông lịch sử. Thủ pháp liệt kê + thứ tự sắp xếp các địa danh (Bắc – Nam – Trung – Bắc) gợi cho người đọc tin chiến thắng khắp nơi dồn dập báo về, tin vui như bay đi với tốc độ chóng mặt. Đoạn thơ là tâm trạng ngất ngây trong men say chiến thắng, hạnh phúc lớn lao, tụ hào khi đất nước đang cất lên khúc ca khải hoàn.
Hợp:
Đoạn thơ tràn đầy âm hưởng anh hùng ca, mở ra khung cảnh Việt Bắc chiến đấu với кнôиg gιαи núi rừng rộng lớn, hoạt động tấp nập, hình ảnh hào hùng, âm thanh sôi nổi, dồn dập, náo nức. Cách mạng và kháng chiến đã khơi dậy sức sống mạnh mẽ của thiên nhiên và con người Việt Bắc.
KẾT LUẬN
Hình ảnh đậm chất sử thi, nhịp điệu dồn dập, điệp từ, điệp ngữ tạo nên âm hưởng mạnh mẽ cho đoạn thơ, tái hiện không khí hào hùng, khí thế hùng tráng của cả dân tộc trong cuộc kháng chiến chống Pháp.